“Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine İlişkin Kanun Teklifi” TBMM Genel Kurulu’ndan geçti. 43 maddelik teklif TBMM’de 254 kabul 113 ret oyu ile kanunlaştı. Teklif, derneklere ilişkin içerdiği maddeler nedeniyle “sivil toplumu susturma amacı taşıdığı” gerekçesiyle muhalefet tarafından eleştirildi.
Yeni yasa ile İçişleri Bakanlığına; herhangi bir mahkeme kararı olmadan, sadece “makul sebeplerin varlığı” gerekçesiyle, kişi ve kurumların mal varlıklarına el konulabilmesi, derneklere kayyım atanabilme olanağı getirilmekte. Bu yasanın kabul edilmesinden sonra muhalefet temsilcileri masumiyet karinesi, mülkiyet hakkı, örgütlenme özgürlüğü gibi temel hak ve özgürlüklerin ihlal edileceği endişelerini dile getirdiler. En çok dile getirilen eleştiri ise bu yasa ile sivil toplum üzerinde baskı kurulmak istendiği yönünde oldu.
Tartışmalı yasa bu haliyle, mülkiyet hakkını ve örgütlenme özgürlüğünü keyfi ve sübjektif kıstaslarla sınırlandırılmayı mümkün kıldığı için Anayasamıza da Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne de aykırılık içermektedir.
MUHALEFET TEMSİLCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ
TBMM Genel Kurulu’ndaki görüşmeler sırasında konuşan CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, “Bu teklifin adı terörle mücadele ama içi demokratik hakların yok edilmesi. Teröre, kara paraya sadece dernekler mi destek veriyor? Bu yasa sivil toplumu bitirme yasasıdır. Unutmayın sivil toplumu susturursanız tacizler, cinayetler, hak ihlalleri gizlenir” dedi.
CHP Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca da Genel Kurul’da yaptığı konuşmada, “Bu teklif derneklere yargısız infazı ve kayyum atamayı meşrulaştıran bir tekliftir. Muhalif gördüğünüz derneklerin gelirlerine, mal varlığına çökme teklifidir” dedi.
CHP milletvekili Mahmut Tanal, “Hiç başka dernekleri söylemiyorum. Bir tüketici derneğini söyleyeyim. Diyelim ki tüketici derneği, yarın öbür gün zamları protesto etti. Zamları protesto ettikten sonra tüketici derneği, bir terör örgütüyle ilişkilendirilip hakikaten faaliyetlerine son verilebilir” dedi.
Muhalefet, 43 maddelik yasa teklifinin ilk 6 maddesinin kitle imha silahlarına ilişkin düzenlemeler içerdiğini belirtirken, aslında “torba yasa” mantığıyla hazırlanan teklifin yedi ayrı yasada değişiklik öngördüğüne dikkat çekti.
Teklife muhalefet şerhi koyan CHP, derneklerin “örgütlenme özgürlüğünün öznesi olmaktan çıkarılıp, demokratik hukuk devletinde tanımı bulunmayan bir kuruluşa dönüştürüleceği” endişesini dile getirmişti.
MUHALEFET ŞERHİNDE NELER VAR
Yardım Toplama Yasası’nda yapılan değişiklikle internetten yardım toplamaya ilişkin düzenlemelerin de eleştirildiği muhalefet şerhinde, “Muhalif birçok sivil toplum örgütü, topladığı yardımlarda terörizmin finansmanı bahanesi ile müdahaleye açık olabilecektir” görüşüne yer verilmişti.
Ayrıca dernek faaliyetlerinin “keyfi” olarak sınırlandırıldığı ifade edilen metinde şu cümleler yer alıyordu:
“Üçüncü fıkrayla; bu madde kapsamında görevden uzaklaştırılanların yerine yapılacak kayyum atamalarında izlenecek usul açıklanıyor. Bu düzenlemenin yasalaşması, dernekleri, örgütlenme özgürlüğü öznesi olmaktan çıkaracak ve demokratik hukuk devletinde tanımı bulunmayan bir kuruluşa dönüştürecektir.”
“OHAL KHK’leri ile dernek kapatılmasının ardından iki senelik boşluğu dolduracak kanuni bir düzenlemedir. Dernek organlarında görev alan birinin hangi kanun kapsamında olursa olsun hakkında kovuşturma yürütülmesi veya hakkında mahkumiyet kurulmuş olması dahi derneğe yönelik meşru bir gerekçe değildir.”
Kanun metni için: https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k7262.html
MÜLKİYET HAKKI İHLALLERİ İZLEME PROJESİ 